ลักษณะทั่วไป

ลิงซ์ยูเรเชียเป็นลิงซ์ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในบรรดาลิงซ์ทั้งสี่ชนิดที่มีอยู่ในโลก และนับเป็นสัตว์ล่าเหยื่อที่มีขนาดใหญ่ที่สุดชนิดหนึ่งของยุโรป มีเพียงหมีสีน้ำตาลและหมาป่าสีเทาเท่านั้นที่ใหญ่กว่า มีน้ำหนัก 18-36 กิโลกรัม ความยาวลำตัว 70-130 เซนติเมตร ความสูงหัวไหล่ 60-65 เซนติเมตร ตัวผู้ใหญ่กว่าและดูบึกบึนกว่าตัวเมีย ขนตามลำตัวมีสีได้หลากหลาย มีตั้งแต่สีเทา สีน้ำตาลแดง จนถึงสีเหลือง ลวดลายก็มีได้ทั้งลายจุดเล็ก จุดใหญ่ ลายดอก  ลายแถบ และเรียบไม่มีลาย ขนใต้ท้อง คอด้านหน้า ด้านในของขาทั้งสี่ และขนในใบหูสีขาว หางสั้น ปลายหางสีดำ ขายาว เล็บคมและหดเก็บได้ ใบหน้ากลม ใบหูสามเหลี่ยม ขนปลายหูยื่นยาวออกไปเป็นพู่สีดำ อุ้งตีนกว้างและมีขนคลุมแน่น 

ถิ่นที่อยู่อาศัย

ลิงซ์ยูเรเชียมีเขตกระจายพันธุ์กว้างขวางมาก กินพื้นที่ตั้งแต่ยุโรปตะวันตก ป่าตอนเหนือของรัสเซีย ที่ราบสูงทิเบต และเอเชียกลาง อาศัยได้ในพื้นที่หลายประเภท ในยุโรปและไซบีเรียชอบพื้นที่ป่าที่มีประชากรสัตว์กีบหนาแน่น ในเอเชียกลางพบได้ในป่าโปร่ง พื้นที่กึ่งทะเลทราย และภูเขาหินระเกะระกะ ในเขตเทือกเขาหิมาลัยก็อาศัยได้ในป่าไม้ที่แน่นทึบ 

อุปนิสัย

ลิงซ์ยูเรเชียเป็นสัตว์รักสันโดษ หากินโดยลำพัง ออกหากินช่วงเช้าและตอนเย็น เวลาอื่นก็นอนพักผ่อนอยู่ตามพุ่มไม้ที่รกทึบหรือดงหญ้าสูง ส่วนใหญ่หากินบนพื้นดิน แต่ก็ปีนต้นไม้และว่ายน้ำได้ดี ไม่ชอบอยู่ใกล้กับชุมชนมนุษย์ มีสายตาและหูดีมาก ใช้กลิ่นจากสารคัดหลั่งและเยี่ยวในการแสดงอาณาเขต ไม่ค่อยส่งเสียงมากนัก จึงไม่ทราบแน่ชัดว่าลิงซ์มีการสื่อสารด้วยเสียงมากน้อยเพียงใด

อาณาเขตของลิงซ์ยูเรเชียกินพื้นที่ได้ตั้งแต่ 25 - 2,800 ตารางกิโลเมตรขึ้นอยู่กับความสมบูรณ์ของสัตว์เหยื่อในพื้นที่ หากพื้นที่อุดมสมบูรณ์มาก พื้นที่หากินก็จะแคบ หากพื้นที่ขาดแคลนสัตว์เหยื่อ พื้นที่หากินของลิงซ์ก็จะกว้าง ส่วนใหญ่อยู่ที่ประมาณ 100-300 ตารางกิโลเมตร ตัวผู้มีอาณาเขตกว้างกว่าตัวเมีย 

ลิงซ์ชนิดอื่นมักล่ากระต่ายป่าเป็นอาหารหลัก แต่ลิงซ์ยูเรเชียชอบจับสัตว์กีบเป็นอาหารมากกว่า เช่นกวางโร (Capreolus capreolus) กวางชะมด ชามัวส์ (Rupicapra rupicapra) บางครั้งอาจล่าได้แม้แต่สัตว์กีบขนาดใหญ่อย่างกวางเอลค์และกวางแคริบูได้ด้วย โดยเฉพาะในฤดูหนาวที่สัตว์เหล่านี้อาจติดในหิมะหนา บางครั้งก็อาจจับหมาจิ้งจอกแดง กระต่ายป่า สัตว์ฟันแทะ และนกกินบ้างเหมือนกัน การล่าเหยื่อใช้วิธีซุ่มโจมตีและฆ่าด้วยการกัดที่คอหรือจมูกเพื่อให้เหยื่อขาดอากาศตาย เมื่อล่าได้แล้วก็จะลากไปกินในโดยจะกินเพียงวันละ 1-2 กิโลกรัมเท่านั้น เหยื่อตัวหนึ่งจึงใช้กินได้หลายวัน

ชีววิทยา

ฤดูผสมพันธุ์ของลิงซ์ยูเรเชียอยู่ราวเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนเมษายน ตัวเมียติดสัดนานราวสามวัน ในช่วงเวลาดังกล่าว ตัวผู้ที่เข้าถึงตัวเมียได้ก็จะติดตามหากินอยู่ด้วยกันเป็นระยะเวลาหนึ่ง และผสมพันธุ์กันวันละหลายครั้ง เมื่อตัวเมียหยุดติดสัด ตัวผู้ก็จะจากไปเพื่อไปหาตัวเมียตัวอื่นต่อไป ส่วนตัวเมียจะจับคู่เพียงครั้งเดียวในฤดูผสมพันธุ์หนึ่ง แม่ลิงซ์ยูเรเชียตั้งท้องนานประมาณ 67-74 วัน ออกลูกราวเดือนพฤษภาคม ออกลูกครั้งละประมาณ 2-3 ตัว เคยมีมากที่สุดถึง 5 ตัว ลูกแมวแรกเกิดหนัก 300-350 กรัม แม่แมวเลี้ยงลูกในโพรงไม้หรือหลืบหิน จะติดตามและเรียนรู้วิธีหากินจากแม่ ส่วนตัวผู้ไม่มีส่วนในการเลี้ยงดูลูก พอลูกแมวอายุได้ 4 เดือนก็หย่านมได้ และเมื่ออายุได้ 10 เดือนก็พร้อมแยกออกไปหากินเอง 

แม่ลิงซ์ยูเรเชียที่มีลูกให้เลี้ยงดู ก็จะไม่จับคู่อีกเป็นเวลาสามปี แต่หากไม่มีลูกติด ก็จะพร้อมผสมพันธุ์ได้อีกในฤดูผสมพันธุ์ปีถัดไป 

แมวสาวจะเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ได้เมื่ออายุได้ 2 ปี และยังคงอยู่ในวัยเจริญพันธุ์ได้จนถึงอายุ 14 ปี ส่วนตัวผู้เริ่มเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์เมื่ออายุ 3 ปี และยังคงผสมพันธุ์ได้จนถึงอายุ 17 ปี ในธรรมชาติ ลิงซ์ยูเรเชียมีอายุขัยได้ถึง 17 ปี ส่วนในแหล่งเพาะเลี้ยงอาจอยู่ได้ถึง 24 ปี 

พื้นที่หากินของแม่กับลูกสาวจะซ้อนเหลื่อมกันมาก ส่วนพื้นที่หากินระหว่างตัวเมียที่ไม่ใช่แม่ลูกกันจะซ้อนเหลื่อมกันเพียงเล็กน้อย อาณาเขตของลิงซ์ตัวผู้จะซ้อนเหลื่อมกับพื้นที่ของตัวเมีย 1-2 ตัวรวมถึงของลูกตัวเองด้วย 

สถานภาพ

ภัยคุกคามลิงซ์ยูเรเชียที่สำคัญคือการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัยจากป่าไม้ถูกทำลาย และการขาดแคลนสัตว์เหยื่อเนื่องจากในบางพื้นที่ยังมีการอนุญาตให้มีการล่าสัตว์จำพวกสัตว์กีบได้ การล่าลิงซ์โดยตรงเพื่อเอาขนก็ยังมีอยู่แม้จะมีกฎหมายคุ้มครอง  อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันลิงซ์ยูเรเชียมีจำนวนประชากรค่อนข้างคงที่ ไอยูซีเอ็นประเมินว่าปัจจุบันมีลิงซ์ยูเรเชียในธรรมชาติอยู่ประมาณ 70,000-90,000 ตัว สถานภาพอยู่ในระดับมีความเสี่ยงน้อย (2557)