หมาจิ้งจอก มีขนาดใกล้เคียงกับหมาไทยทั่วไป มักสีเหลืองทองทั่วทั้งตัว บางตัวอาจค่อนไปทางน้ำตาล ขนหยาบสั้น บริเวณแผ่นหลังปลายขนสีดำหรือสีเทา ความยาวหัว-ลำตัว 60-106 เซนติเมตร หางฟูเป็นพวง ยาว 20-30 เซนติเมตร ปลายหางดำ หูยาวตั้ง ความสูงหัวไหล่ 38-50 เซนติเมตร น้ำหนักประมาณ 7-15 กิโลกรัม ตัวเมียมีหัวนม 5 คู่

หมาจิ้งจอกมีเขตกระจายพันธุ์กว้างขวางมาก พบตั้งแต่ทวีปแอฟริกาตอนเหนือทั้งหมดตั้งแต่โมรอกโกจนถึงอียิปต์ทางใต้แพร่ไปจนถึงเคนยา ในยุโรปพบในคาบสมุทรบอลข่าน ตะวันออกกลาง เอเชียใต้ พม่า มาจนถึงประเทศไทย ลาว กัมพูชาตอนบน และเวียดนาม ในบางพื้นที่ของแอฟริกาพบว่าเขตกระจายพันธุ์ยังคงแผ่ขยายออกไป เมื่อไม่นานมานี้ก็มีการพบที่อุทยานแห่งชาติ Bale Mountains ของเอธิโอเปียที่ระดับความสูงถึง 3,800 เมตร นอกจากนี้ยังพบที่ป่า Harenna และในอิตาลีตะวันออกอีกด้วย

หมาจิ้งจอกชอบอาศัยอยู่ตามป่าโปร่งที่มีทั้งต้นไม้ ไม้พุ่ม หญ้า ไม้แคระ พบได้สูงถึง 2,000 เมตร (เคยพบได้ถึง 3,800 เมตร) นอกจากนี้ยังพบอยู่ตามโอเอซีส และชุมชนมนุษย์

หมาจิ้งจอกเป็นสัตว์ที่ปรับตัวเก่งมาก มีจมูก สายตา และหูดีเยี่ยม มักอยู่กันเป็นคู่ผัวเมีย มีอาณาเขตหากินกว้างประมาณ 0.5-2.5 ตารางกิโลเมตร หากินได้ทั้งกลางวันและกลางคืน แต่ในพื้นที่ที่มีผู้คนอาศัยอยู่มักหากินเวลากลางคืนมากกว่า ในพื้นที่ที่อาหารอุดมสมบูรณ์อาจรวมฝูงกันเป็นฝูงใหญ่ได้ถึง 20 ตัว ชอบหอนในเวลาใกล้ค่ำ และเช้ามืดก่อนฟ้าสาง



หมาจิ้งจอกกินได้ทั้งพืชและสัตว์ สัตว์ที่กินส่วนใหญ่เป็นสัตว์ขนาดเล็ก เช่นกระต่ายป่า หนู ลูกกวาง นก สัตว์เลื้อยคลาน บางครั้งก็กินซาก ส่วนอาหารที่เป็นผลไม้อาจมีมากถึงเกือบครึ่งหนึ่ง ในพื้นที่ใกล้ชุมชนมนุษย์ก็อาจเข้ามารื้อค้นเศษกองขยะหาอาหารกิน

หมาจิ้งจอกเป็นสัตว์ผัวเดียวเมียเดียว ในประเทศไทยจะผสมพันธุ์ในราวเดือนมีนาคม ในถิ่นอื่นอาจต่างกันไป เช่นในรัสเซียเป็นเดือนกุมภาพันธ์-เดือนมีนาคม อิสราเอลอยู่ในช่วงเดือนตุลาคม-กุมภาพันธ์ ตั้งท้องนาน 63 วัน ออกลูกครั้งละ 1-9 ตัว ส่วนใหญ่มัก 5-6 ตัว เมื่ออายุได้ 3 สัปดาห์ก็จะเริ่มกินอาหารแข็งได้โดยพ่อแม่จะสำรอกอาหารออกมาให้กิน หย่านมได้เมื่ออายุได้ราว 8-10 สัปดาห์ และเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์เมื่ออายุได้ 11 เดือน หมาจิ้งจอกในธรรมชาติมีอายุยืนได้ถึง 13 ปี ในสถานเพาะเลี้ยงอาจมีอายุได้ถึง 16 ปี

ปัจจุบันสถานภาพประชากรของหมาจิ้งจอกยังอยู่ในระดับปลอดภัย เพราะยังพบได้ทั่วไปในเขตกระจายพันธุ์ ในทุ่งหญ้าเซเรนเกตี คาดว่ามีอยู่ประมาณ 1,600 ตัว ประเทศไทยจัดหมาจิ้งจอกเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง

ทราบหรือไม่?

●คำว่า jackal มาจากคำภาษาเปอร์เซียว่า shoghal ส่วนชื่อชนิด aureus เป็นภาษาละติน แปลว่า สีทอง
●หมาพันธุ์บางแก้ว มีต้นกำเนิดมาจากลูกผสมระหว่างหมาบ้านกับหมาจิ้งจอก
●หมาจิ้งจอกที่มักเป็นที่รู้จักในภาพยนต์หรือการ์ตูนฝรั่งที่มีชื่อภาษาอังกฤษว่า fox เป็นหมาจิ้งจอกอีกชนิดหนึ่ง ไม่มีในเมืองไทย