เป็นลิงร่างใหญ่ บึกบึน หนักประมาณ 5-10 กิโลกรัม ตัวยาวประมาณ 51-63 เซนติเมตร รูปร่างทั่วไปคล้ายลิงวอก ขนสีน้ำตาลอมเหลือง หน้าอก ท้อง ท้องแขนและขาสีขาว ก้นและหางสีเทา หัวโต ใบหน้ายื่นมากกว่าลิงขนสั้นชนิดอื่น ขนบริเวณด้านข้างใบหน้าชี้ไปทางข้างหลัง ขนกลางกระหม่อมแสกกลาง หางค่อนข้างสั้น ประมาณ 20-38 เซนติเมตร ร้องเสียงดัง "ปิ้ว" 

ลิงไอ้เงี้ยะอาศัยอยู่ตามภูเขาสูงที่เป็นป่าดิบเขา ที่สูงตั้งแต่ 500 เมตรขึ้นไป พบในประเทศจีน บังกลาเทศ ภูฏาน เนปาล พม่า กัมพูชา เวียดนาม และไทย ในประเทศไทยพบมากที่จังหวัดลำปาง  



ลิงไอ้เงี้ยะหากินตอนกลางวัน อาศัยกันเป็นฝูง ฝูงหนึ่งมีตัวผู้และตัวเมียเพศละหลายตัว รวมกันอาจมากถึง 50 ตัว ชอบหากินบนต้นไม้ และมักอยู่ที่ระดับความสูงเกิน 10 เมตร ซึ่งสูงกว่าระดับหากินของลิงกังและลิงแสม กินผลไม้ ใบไม้ โดยเฉพาะใบอ่อน และสัตว์ขนาดเล็กเป็นอาหาร 

มีสองพันธุ์คือ พันธุ์ตะวันออก (M.a. assamensis) และพันธุ์ตะวันตก (M.a. pelops)

ตัวเมียตั้งท้องนานประมาณ 7 เดือน ออกลูกครั้งละตัว มีอายุยืนได้ถึง 25 ปี

หมายเหตุ

●คำว่า "เงี้ยะ" เขียนไม่ถูกตามหลักอักขรวิธีไทย ที่ถูกควรเขียนว่า "เงียะ" ซึ่งให้เสียงตรีอยู่แล้ว แต่ในบทความนี้เขียน "เงี้ยะ" ตามที่ปรากฏในบัญชีชนิดสัตว์ป่าคุ้มครอง ตาม พ.ร.บ. สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535