ชะมดแปลงลายจุด, อีเห็นลายเสือ

spotted linsang

Prionodon pardicolor

ชะมดแปลงลายจุด เป็นชะมดชนิดหนึ่ง รูปร่างผอมเพรียวคล้ายแมว ความยาวหัว-ลำตัว 38-41 เซนติเมตร หางยาว 33-35 เซนติเมตร ส่วนหัวคล้ายหมาจิ้งจอก แต่ปากยื่นยาวมากกว่า ดวงตาโต ประสาทหูไวมาก ใบหูชี้บิดได้คล่องแคล่ว ขนหนานุ่มเหมือนกำมะหยี่ มีลายจุดเรียงเป็นแนวพาดไปขนานกับลำตัว สีพื้นต่างกันไปในแต่ละตัว ตั้งแต่สีส้ม สีเนื้อ จนถึงน้ำตาลอ่อน หางยาวฟู มีลายปล้องสีคล้ำประมาณ 8-10 ปล้อง อุ้งตีนกว้างมีขนคลุม เล็บหดกลับได้ อุ้งตีนหน้ามีปลอกเล็บ มีขนคลุมตลอดขาซึ่งต่างจากสัตว์ชนิดอื่นในวงศ์ชะมดและอีเห็น (viverridae) ไม่มีต่อมข้างก้น และไม่มีฟันกรามบนคู่ที่สอง

ชะมดแปลงลายจุดสตัฟ อยู่ในพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยาคุนหมิง ประเทศจีน (ภาพโดย Daderot, Public domain, via Wikimedia Commons)


ชะมดแปลงลายจุดอาศัยอยู่ในป่าทึบเขตร้อน มีเขตกระจายพันธุ์อยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตั้งแต่อินเดีย (อัสสัม) จนถึงเวียดนาม แต่ในหลายพื้นที่ได้สูญหายไปแล้ว เช่นในสิกขิมและประเทศไทย

ชะมดแปลงลายจุดกินเนื้อเป็นอาหาร หากินบนต้นไม้เป็นหลัก เล็บที่ยาวแหลมบวกกับรูปร่างที่ปราดเปรียวช่วยให้มันกระโดดไปมาระหว่างกิ่งไม้ได้อย่างคล่องแคล่ว บางครั้งอาจลงมาหากินบนพื้นดินด้วย หากินเวลากลางคืน ส่วนเวลากลางวันจะหลับอยู่ในรังที่เป็นโพรงใต้รากไม้ พื้นรังบุด้วยใบไม้แห้งและกิ่งไม้ 

คาดว่าชะมดแปลงลายจุดเป็นสัตว์สันโดษ ไม่ชอบสุงสิงกับตัวอื่น มีการสื่อสารด้วยกลิ่นเช่นเดียวกับสัตว์ในกลุ่มชะมดด้วยกัน อาหารหลักคือสัตว์ฟันแทะ แต่ก็ยังล่านก แมลง สัตว์เลื้อยคลานขนาดเล็ก ไข่ รวมถึงซากสัตว์ด้วย นอกจากนี้ยังพบว่ากินผลไม้ด้วย

ชะมดแปลงลายจุดผสมพันธุ์ปีละสองครั้ง ครั้งหนึ่งในช่วงเดือนกุมภาพันธ์และอีกครั้งราวเดือนสิงหาคม ตัวเมียแต่ละตัวออกลูกได้ปีละ 1-2 ครอก 

ข้อมูลด้านชีววิทยาของชะมดแปลงลายจุดแทบไม่มีอยู่เลย ไม่ว่าจะเป็นคาบการติดสัด อายุเมื่อหย่านม การมีส่วนร่วมในการเลี้ยงลูกของตัวผู้ วัยที่แยกย้ายออกไปหากินเอง หรือวัยที่เข้าสู่ช่วงเจริญพันธุ์ คาดว่าชีววิทยาของชะมดแปลงลายจุดน่าจะคล้ายกับของ ชะมดแปลงลายแถบ (P. linsangซึ่งเป็นญาติใกล้ชิดที่สุด

ชีววิทยาของชะมดแปลงลายแถบที่พอจะเอามาเทียบได้คือ มีคาบนาน 11 วัน ส่วนใหญ่ออกลูกครั้งละ 1-2 ตัว ลูกแรกเกิดหนัก 40 กรัม รังเลี้ยงลูกมักเป็นโพรงใต้ต้นไม้ที่ปกคลุ้มด้วยไม้ล้มลุกแห้ง ๆ แม่จะเลี้ยงลูกอยู่ในรังจนกระทั่งลูกหย่านม ชะมดแปลงลายแถบในแหล่งเพาะเลี้ยงมีอายุขัยประมาณ 10 ปี เดือน 

เช่นเดียวกับสัตว์ที่อาศัยในป่าฝนเขตร้อนส่วนใหญ่ ภัยคุกคามอันดับหนึ่งของชะมดแปลงลายจุดคือการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัยที่เกิดจากการทำป่าไม้แบบไม่ยั่งยืน และการแผ้วถางเพื่อแปลงเป็นพื้นที่กสิกรรม นอกจากนี้ ขนอันสวยงามของชะมดชนิดนี้ก็ทำให้เป็นที่ต้องการของตลาดขนสัตว์เช่นกัน ไอยูซีเอ็นประเมินสถานภาพว่าอยู่ในระดับมีความเสี่ยงน้อย (2551) ไทยจัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ไซเตสจัดไว้ในบัญชีหมายเลข 
Prionodon pardicolor
ชื่อไทยชะมดแปลงลายจุด, อีเห็นลายเสือ
ชื่อวิทยาศาสตร์Prionodon pardicolor
ชั้นMammalia
อันดับCarnivora
วงศ์Viverridae
วงศ์ย่อยPrionodontinae
สกุลPrionodon

ข้อมูลอ้างอิง

  • http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Prionodon_pardicolor.html
  • http://www.iucnredlist.org/details/41706/0

เขียนโดย วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com) เผยแพร่ : 30 ส.ค. 64 แก้ไขครั้งล่าสุด : 19 เม.ย. 66

Powered by Wimut Wasalai