เนื้อทราย, ทราย, ตามะแน, กวางทราย, กวางแขม

Hog deer, Thai Hog Deer

Axis porcinus

เนื้อทราย (Axis porcinusจากทุ่งกระมัง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว (ภาพโดย นรา จิตต์สม)


เนื้อทรายเป็นกวางขนาดเล็ก รูปร่างค่อนข้างหนา ขาสั้น ความยาวหัว-ลำตัว 105-115 เซนติเมตร ความสูงที่หัวไหล่ 60-75 เซนติเมตร ขนสีน้ำตาลเข้ม มีเส้นดำพาดตามแนวสันหลัง ตั้งแต่คอไปจนถึงโคนหาง ตัวผู้มักมีสีคล้ำกว่าตัวเมีย  หางยาว 17-21 เซนติเมตร หนักประมาณ 50-110 กิโลกรัม

เขาเนื้อทรายข้างหนึ่งมีสามกิ่ง ยาวได้เต็มที่ 60 เซนติเมตร ทรงของเขาคล้ายเขาของกวางป่า (Cervus unicolorไม่มีฤดูผลัดเขาที่แน่นอน  

เนื้อทรายพบตั้งแต่ปากีสถาน อินเดียตอนเหนือ แผ่นดินใหญ่ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

มีชนิดย่อยสองชนิด คือ Axis porcinus porcinus อาศัยอยู่ตามที่ราบอินโด-คงคาของประเทศปากีสถาน ภาคเหนือของอินเดีย เนปาล ตะวันตกเฉียงใต้ของยูนนาน จนถึงตะวันตกของประเทศไทย อีกชนิดย่อยหนึ่งคือ Axis porcinus annamiticus พบในตะวันออกและอีสานตอนใต้ของประเทศไทย ลาว กัมพูชา ส่วนเนื้อทรายในศรีลังกา ออสเตรเลีย และสหรัฐอเมริกา เป็นสัตว์ที่มนุษย์นำเข้าไปปล่อย

เนื้อทราย ตัวเมีย (Axis porcinusจากทุ่งกระมัง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว 


เนื้อทรายชอบอาศัยอยู่ในที่ทุ่งหญ้าที่น้ำท่วมถึง ดงอ้อ ไม่ชอบอาศัยในป่าทึบ มีพื้นที่หากินกว้างราว 0.7 ตารางกิโลเมตร ตัวผู้จะดุและอาจหวงถิ่นในภาวะที่มีความหนาแน่นประชากรต่ำ  

เนื้อทรายบางพื้นที่หากินลำพัง บางพื้นที่ก็อาศัยอยู่เป็นฝูง แต่เมื่อมีภัยมาถึง แต่ละตัวจะหนีกระเจิดกระเจิงไปคนละทิศคนละทาง ไม่หนีไปเป็นกลุ่ม เวลาวิ่งเข้าไปในพุ่มรกมักซุกหัวลงต่ำ เมื่อมีสิ่งกีดขวางก็จะมุดไปแทนที่จะกระโดดข้ามไปอย่างกวางทั่วไป พฤติกรรมวิ่งมุดหัวนี้คล้ายหมู จึงมีชื่อภาษาอังกฤษว่า hog deer  เนื้อทรายเตือนภัยด้วยการส่งเสียงหวีดแหลม หรือเสียงเห่า  เมื่อกระโดดจะชูหางขึ้นให้เห็นใต้หางสีขาว 

ฤดูผสมพันธุ์อยู่ราวเดือนกันยายนถึงเดือนธันวาคม เนื้อทรายตัวผู้ไม่ได้สร้างฮาเร็มเช่นกวางส่วนใหญ่ แต่จะติดใจตัวเมียเพียงทีละตัวเท่านั้น เนื้อทรายหนุ่มจะต่อสู่กันอย่างดุเดือดเพื่อแย่งตัวเมียที่พร้อมผสมพันธุ์ แม่เนื้อทรายตั้งท้องนาน 220 240 (180) วัน มักออกลูกครั้งละตัว ลูกกวางวัยเด็กจะมีลายจุดทั่วตัว เมื่อโตแล้วลายจึงเลือนไป ลูกกวางหย่านมเมื่ออายุได้ เดือน พออายุได้หนึ่งขวบก็เป็นผู้ใหญ่เต็มตัวแล้ว เนื้อทรายมีอายุขัยได้ถึง 20 ปี

ไอยูซีเอ็นประเมินประชากรของไว้อยู่ในระดับเสี่ยงสูญพันธุ์ (2551) ประเทศไทยเคยจัดเนื้อทรายไว้เป็นหนึ่งในสัตว์ป่าสงวนตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า ปี 2503 แต่ในฉบับปี 2535 ได้ถูกตัดชื่อออกไปเนื่องจากสามารถเพาะพันธุ์ได้เป็นจำนวนมาก

ทราบหรือไม่?

Porcus เป็นภาษาละติน แปลว่าหมู
inus เป็นปัจจัย แปลว่า เหมือน
คำว่า "เนื้อ" ในชื่อเนื้อทราย หมายถึงกวางขนาดเล็ก ในเมืองไทยมีเนื้อสองชนิดได้แก่ เนื้อทราย และ เนื้อสมัน
Axis porcinus
ชื่อไทยเนื้อทราย, ทราย, ตามะแน, กวางทราย, กวางแขม
ชื่อวิทยาศาสตร์Axis porcinus
ชั้นMammalia
อันดับArtiodactyla
วงศ์Cervidae
วงศ์ย่อยCervinae
สกุลAxis

ข้อมูลอ้างอิง

เขียนโดย วิมุติ วสะหลาย (wimut@hotmail.com) เผยแพร่ : 25 ส.ค. 64 แก้ไขครั้งล่าสุด : 30 ก.ย. 66

Powered by Wimut Wasalai