ลักษณะทั่วไป

เสือลายเมฆบอร์เนียวเป็นเสือขนาดเล็ก รูปร่างเตี้ยป้อม ลำตัวมีสีพื้นน้ำตาลอมเทาจนถึงน้ำตาลเหลือง ช่วงล่างและขาด้านในสีขาวหรือสีครีม มีลายสีน้ำตาลเข้มเป็นดวงเหมือนก้อนเมฆขนาดใหญ่ทั่วตัว ตั้งแต่หัว ขา และหาง ดวงบางดวงอาจมีจุดดำอยู่ภายในดวงด้วย แต่ละดวงมีส่วนที่ค่อนไปทางท้ายลำตัวคล้ำกว่า ที่หลัง แก้ม และคอเป็นเส้นสีดำ มีแนวเส้นสันหลังสองเส้น หูสั้นกลม หลังหูสีดำและมีจุดสีขาวอมน้ำตาลกลางหลังหู ขาค่อนข้างสั้น ขาหลังยาวกว่าขาหน้าอย่างเห็นได้ชัด อุ้งตีนกว้าง หางยาวมากและฟู มีลายเป็นปล้อง ปลายหางสีดำหรือสีเทา หางยาวเกือบ 90 เซนติเมตรหรือราว 76-88 เปอร์เซ็นต์ของความยาวหัว-ลำตัว  ตัวผู้หางค่อนข้างเรียว ส่วนตัวเมียหางมักจะฟูกว่า รูปร่างโดยทั่วไปคล้ายเสือลายเมฆที่เป็นญาติสนิทบนแผ่นดินใหญ่แต่ลายดวงที่เป็นรูปก้อนเมฆเล็กกว่า จุดภายในดวงมองเห็นเด่นชัดกว่า สีขนเข้มกว่า 

เขี้ยวยาว 3.8-4.5 เซนติเมตร นับว่ายาวที่สุดในจำนวนเสือทั้งหมดในโลก ด้านหลังเขี้ยวคมมาก ตัวเต็มวัยมีน้ำหนักประมาณ 25 กิโลกรัม ความยาวลำตัว 750-1,100 มิลลิเมตร สัตว์ตระกูลเสือและแมวที่ใหญ่ที่สุดบนเกาะบอร์เนียว

เสือลายเมฆบอร์เนียวเคยจัดเป็นชนิดย่อยของเสือลายเมฆ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Neofelis nebulosa diardi แต่ในปี 2549 นักชีววิทยาได้วิเคราะห์ดีเอ็นเอไมโตคอนเดรียของเสือลายเมฆ พบว่าเสือลายเมฆในเกาะบอร์เนียวและสุมาตรามีความแตกต่างจากเสือลายเมฆบนแผ่นดินใหญ่มาก จึงจำแนกเป็นชนิดใหม่ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Neofelis diardi นักวิทยาศาสตร์คาดว่าเสือลายเมฆทั้งสองชนิดได้แยกออกจากกันเมื่อ 1.4-2.9 ล้านปีก่อน

ชนิดย่อย

เสือลายเมฆบอร์เนียวมีสองชนิดย่อย ได้แก่
● Neofelis diardi diardi อาศัยอยู่ในเกาะสุมาตรา และเกาะบาตู
● Neofelis diardi borneensis อาศัยอยู่ในเกาะบอร์เนียว

อุปนิสัย

ปัจจุบันมีข้อมูลเกี่ยวกับอุปนิสัยของเสือลายเมฆบอร์เนียวไม่มากนัก เนื่องจากมีจำนวนน้อยในธรรมชาติ ประกอบกับอุปนิสัยที่ลึกลับ และอาศัยบนต้นไม้ในป่าทึบ ทำให้ศึกษาได้ยาก ข้อมูลในด้านนี้มักได้มาจากการสอบถามชาวบ้านและจากการสังเกตในกรงเลี้ยงเป็นส่วนใหญ่ 

เสือลายเมฆบอร์เนียวชอบอาศัยและพักผ่อนบนต้นไม้ เป็นนักปีนชั้นเยี่ยม มีข้อตีนที่พลิกหมุนได้แบบเดียวกับมาร์เกย์ จึงสามารถห้อยโหนกิ่งไม้ด้วยขาหลังเพียงอย่างเดียวแล้วปล่อยให้หัวห้อยลงมาได้ สามารถไต่กิ่งไม้แบบห้อยตัวอยู่ใต้กิ่งไม้ที่เอนเกือบขนานกับพื้นได้ เปรียบเทียบฝีมือการปีนป่ายกับเสือดาวแล้วเสือลายเมฆบอร์เนียวจะเก่งกว่า แม้เสือดาวจะปีนต้นไม้เก่ง แต่ก็ไม่ถนัดในการจับเหยื่อบนต้นไม้ แต่เสือลายเมฆบอร์เนียวเคยมีรายงานว่าไล่จับลิงบนต้นไม้ได้ 

สัตว์ที่เสือลายเมฆบอร์เนียวชอบล่าได้แก่ ลิง อุรังอุตัง หมูป่า กระรอก นก ปลา แพะ สัตว์เลี้อยคลาน ในรัฐซาบาห์ เคยมีผู้พบเสือลายเมฆจับลิงจมูกยาว (Proboscis Monkey) จากตัวอย่างขี้ของเสือลายเมบอร์เนียวฆจำนวนหนึ่งในอุทยานแห่งชาติกูนังลูเซอร์ พบว่าส่วนใหญ่เป็นวานร แต่ก็มีเก้งและนกหว้าด้วย

ถิ่นที่อยู่อาศัย

เสือลายเมฆบอร์เนียวพบที่เกาะสุมาตรา เกาะบอร์เนียว พบซากดึกดำบรรพ์ของเสือลายเมฆบอร์เนียวในเกาะชวาด้วย แต่เสือชนิดนี้ได้หายไปจากชวาตั้งแต่ยุคหินใหม่แล้ว

โดยปรกติเสือลายเมฆบอร์เนียวชอบอาศัยอยู่ในป่าดิบชื้นเขตร้อนที่คงความบริสุทธิ์มาก แต่ก็อาจพบในป่าชนิดอื่นได้บ้างเหมือนกัน เช่นในป่าชั้นสองหรือป่าที่มีการทำป่าไม้ รวมถึงป่าหญ้าหรือป่าละเมาะด้วย เคยพบในป่าชายเลนของบอร์เนียว คาดว่าเสือลายเมฆบอร์เนียวอาจอยู่ได้ที่ระดับความสูงถึง 2,000 เมตร

ชีววิทยา

แม้ว่าสัตว์ที่อาศัยในป่าเขตร้อนอย่างเสือลายเมฆบอร์เนียวมักไม่มีฤดูกาลผสมพันธุ์ที่แน่นอน แต่พบว่าเสือลายเมฆบอร์เนียวในแหล่งเพาะเลี้ยงออกลูกตั้งแต่เดือนมีนาคมจนถึงสิงหาคม เสือสาวมีระยะเวลาเป็นสัดครั้งละ 6 วันและเกิดขึ้นทุก ๆ  30 วันในฤดูผสมพันธุ์ เชื่อว่าเสือลายเมฆบอร์เนียวออกลูกในโพรงไม้ที่อยู่เหนือระดับพื้นดิน แต่ก็เคยมีผู้พบเห็นเสือลายเมฆบอร์เนียวออกลูกในรังที่อยู่ในระดับพื้นดินท่ามกลางพุ่มไม้ทึบเหมือนกัน แม่เสือตั้งท้อง 86-93 วัน ลูกครอกหนึ่งมีประมาณ 1-5 ตัว ส่วนใหญ่มักมี 2 ตัว ลูกเสือแรกเกิดมีน้ำหนัก 140-170 กรัม ลืมตาเมื่ออายุ 10-12 วัน และเริ่มเดินได้เมื่ออายุ 19-20 วัน เมื่ออายุได้ 10 สัปดาห์ก็เริ่มกินเนื้อได้ หย่านมเมื่ออายุ 5 เดือน เสือหนุ่มสาวจะมีสีสันเหมือนเสือเต็มวัยเมื่ออายุได้ 6 เดือน และเมื่ออายุ 10 เดือนก็จะออกเรือนหากินเองได้ เสือลายเมฆบอร์เนียวเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์เมื่ออายุ 24-36 เดือน และจะให้กำเนิดลูกได้จนถึงอายุ 12-15 ปี อายุขัยโดยเฉลี่ย 11 ปี แต่ตัวที่อายุมากที่สุดในกรงเลี้ยงมีอายุ 17 ปี

ภัยที่คุกคาม

ภัยอันดับหนึ่งของเสือลายเมฆบอร์เนียวคือการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัย และอันดับรองลงมาคือการล่า หนังที่สวยงามของเสือลายเมฆบอร์เนียวเป็นที่ต้องการในตลาดขนสัตว์มาก ทำให้ถูกล่าอย่างหนัก นอกจากนี้ยังมีความต้องการเอากระดูกไปทำยาจีน ชาวอะบอริจินก็บางเผ่าก็นิยมซื้อหนังของเสือลายเมฆไปเพื่อใช้เป็นชุดประกอบพิธีกรรมบางอย่าง แม้จำนวนไม่มากนัก และภัตตาคารหลายแห่งในเมืองไทยและจีนยังปรากฏเสือลายเมฆอยู่ในรายการอาหารสำหรับต้อนรับนักกินของแปลก ซึ่งก็น่าจะรวมถึงเสือลายเมฆบอร์เนียวด้วย

เสือลายเมฆบอร์เนียวในเกาะบอร์เนียวค่อนข้างโชคดีกว่าเสือลายเมฆบนแผ่นดินใหญ่และพวกที่อยู่บนเกาะสุมาตรา นั่นเป็นเพราะที่บอร์เนียวนี้ไม่มีทั้งเสือดาวและเสือโคร่ง จากการสำรวจในปี 2525 พบว่าที่นี่มีความหนาแน่นประชากรเสือลายเมฆบอร์เนียว 1 ตัวต่อ 4 ตารางกิโลเมตร และเสือลายเมฆบอร์เนียวที่นี่ก็มีขนาดใหญ่กว่าเสือลายเมฆที่อื่น ๆ ด้วย

สถานภาพ

กองทุนสัตว์ป่าโลกประเมินว่าเสือลายเมฆบอร์เนียวมีจำนวนประชากรประมาณ 10,000 ตัว

สถานภาพ

สถานภาพการคุ้มครอง

 
ไซเตส : บัญชีหมายเลข 1

สถานภาพประชากร

 
ไอยูซีเอ็น : เสี่ยงสูญพันธุ์

ประเทศที่ห้ามล่า

 
อินโดนีเซีย มาเลเซีย

ภาพเสือลายเมฆบอร์เนียวจากโซเชียลมีเดีย